CEVAT PAŞA

Cevat pasa 1870 de Sultanahmet’te dünyaya gelmiştir. Babası Müşir Mehmet Şakir Paşa’dır.  Mehmet Şakir Paşa'nın askeri ve mülki erkân arasında saygın bir yeri vardır. Cevat Galatasaray Lisesi’ni bitirdikten sonra aile mesleği askerliğe merak salmış ve 1888’de Harp Okuluna girmiştir. Başarılı bir öğrenci olmasından dolayı sürekli ön plana çıkmış, 1891 tarihinde Harp okulundan mezun olmuştur. Başarısından dolayı Harp Akademisine alınmış olup bu okulu da 1894’de birincilikle bitirmiştir.

1894–1909 yılları arası Padişah Yaveri sıfatıyla çalışan ve daha sonrasında çeşitli görevlerde bulunan Cevat Paşa Ağustos 1914’de Çanakkale Müstahkem Mevki Komutanlığına getirilmiş. 18 Mart 1915’teki Çanakkale Deniz Zaferinin kazanılmasında da büyük pay sahibi olarak tarihe geçmiştir.  

Çanakkale Boğazı’ndaki Türk savuma tertibinin bel kemiğini Müstahkem Mevki teşkil ediyordu. Çanakkale Müstahkem Mevki komutalığına Agustos 1914’te Kurmay Albay Cevat atanmıştır. Yavuz ve Midilli gemilerinin İstanbul’a gelmesinden sonra Silâhlı Kuvvetlerinin komutasının Alman generallere verilmesi, hükümetçe kararlaştırıldığından, Çanakkale Boğazı Başkomutanlığına Amiral Von Usedum atandı. Amiral beraberinde 26 subay, 432 Astsubay ve erle tarafsız olan Romanya’dan geçerek Anadolu’ya gelmiş, Çanakkale istihkâmlarını komuta etmek üzere ise Tümamiral Marten görevlendirilmiştir.

10 Ağustos 1914 tarihinden itibaren boğaz Alman mayınlarıyla kapatılmıştı. Çanakkale Boğazı'na ilk deniz saldırısı ise 3 Kasım 1914’te gerçekleşiyordu. İki İngiliz gemisi Ertuğrul ve Seddülbahir tabyalarına, iki Fransız harp gemisi de Kumkale ve Orhaniye tabyalarına 17 dakika süreyle bombardıman etmişti. Bu saldırılarda ilk şehitlerimizi vermiştik.  3 Kasım’da yapılan bu saldırı Müstahkem Mevki Komutanlığının da hazırlanmasına olanak sağlamıştı.

Çanakkale Müstahkem Mevki Komutanı Cevat Çobanlı 15 Şubat 1915 günü birliklerine yayınladığı gizli bir genelge ile Boğaz önündeki İngiliz donanmasının bugünlerde kuvvetlendirildiği, Boğazın denizden zorlanacağı, Saros kıyılarına çıkarma yapılacağı, boğazdaki mayınları toplamak için birçok mayın toplama gemisinin de donanma ile beraber olduğu ve bu nedenle kurulmakta olan bataryaların ve uçaksavarların yerine konulmasının çabuklaştırılmasını, ayrıca yapısı biten mevzilerin hemen savaşa hazır bir hâle getirilmesi emrini verdi.

Almanların boğaza döşediği birçok mayın, mayın gemilerince toplanmıştı. Boğaz bir çok açıdan korumasız kalmıştı. Bu nedenle 6 Mart 1915 gecesi saat 22:30’da Çanakkale Müstahkem Mevki Mayın Gurubu Komutanı Binbası Nazmi Bey’in karargah telefonu çaldı. Karşı tarafta Müstahkem Mevki Komutanı Cevat Paşa vardı.

___Nazmi bey biraz bana kadar gelebilir misiniz?

___Baş üstüne efendim hemen geliyorum.

___Teşekkür ederim Binbaşım!

___Hoş geldin Binbaşım söyle otur. Karanlık Liman’da düşman gemilerinin pervasız şekilde dolaşmaları sinir bozuyor. Tedbir almak lazım. Lakin büyük bir deniz saldırısı ile boğazın savunulması imkânsız hâle gelecek. Kaç mayınımız var Binbaşım?

___ 26 tane efendim.

___Güzel... Bunları bu gece Karanlık Limana bir hat üzerine dökebilir misiniz Nazmi Bey?

___ Derhal efendim.

___Teşekkür ederim...Nazmi Bey, ben Nusrat’ı Nara’dan getirttim. Kılavuz Yüzbaşı Hafız Bey de hazır, emir bekliyor.

___Bakınız Nazmi Bey düşman gemileri en ziyade su noktaya geliyor, buna sebepte Rumeli kıyısındaki tabyalarımıza rahatça ateş edebilmesidir. Buralardaki derinliklerin sizce bir mahsuru olabilir mi?

___Yoktur efendim.

___Ne zaman hareket edebilirsiniz?

___Simdi hazırlığa başlar gece yarısı ayrılırız efendim.

___Siz de gidecek misiniz?

___Müsaade buyurularsa... Denilerek alınan bu karar sonrasında Nusrat karanlık limana 26 kutlu mayını döşer ve  18 Mart 1915 tarihinde başlayan büyük deniz harekâtına katılan en önemli gemiler bu mayınlara takılarak, Çanakkale’nin geçilemeyeceği kanıtlarlar. Bu kararı ile ve yaptığı savunma planlarıyla deniz savaşının galibi Cevat Paşa’dır.

Sayfa Başı